Hạt lanh

Những hạt nhỏ màu nâu hoặc vàng này thường được nghiền, xay hoặc ép để chiết xuất dầu. Cho đến nay, chúng là nguồn thực phẩm giàu chất béo omega-3 axit alpha-linolenic (ALA) nhất. Vì vậy, dầu hạt lanh thường được sử dụng như một chất bổ sung omega-3. Hạt lanh cũng là một nguồn cung cấp chất xơ, magiê và các chất dinh dưỡng khác.

Hàm lượng Omega-3: 2.350 mg ALA mỗi muỗng canh (10,3 gam) hạt nguyên hạt, hoặc 7.260 mg mỗi muỗng canh (13,6 gam) dầ

Hạt Chia

Hạt Chia cực kỳ bổ dưỡng – giàu mangan, selen, magiê và một số chất dinh dưỡng khác. Một khẩu phần hạt Chia tiêu chuẩn 1 ounce (28 gram) chứa 5 gram protein, bao gồm tất cả tám loại axit amin thiết yếu .

Hàm lượng Omega-3: 5.050 mg ALA mỗi ounce (28 gram)

Quả óc chó

Quả óc chó rất bổ dưỡng và chứa nhiều chất xơ. Chúng cũng chứa một lượng lớn đồng, mangan và vitamin E, cũng như các hợp chất thực vật quan trọng

Đảm bảo không loại bỏ vỏ vì nó chứa hầu hết các chất chống oxy hóa phenol của quả óc chó, mang lại những lợi ích sức khỏe quan trọng

Hàm lượng Omega-3: 2,570 mg ALA mỗi ounce (28 gram), hoặc khoảng 14 nửa quả óc chó

Đậu nành

Đậu nành là nguồn cung cấp chất xơ và protein thực vật dồi dào. Chúng cũng là một nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng khác, bao gồm riboflavin, folate, vitamin K, magiê và kali. Tuy nhiên, đậu nành cũng rất giàu axit béo omega-6.

Hàm lượng Omega-3: 670 mg ALA trong 1/2 chén (47 gram) đậu nành rang khô, hoặc 1,440 mg trên 3,5 ounce (100 gram)

Hạt lanh có thể giúp tóc như thế nào?

Khi thoa lên tóc, bất kỳ loại dầu thực vật nào cũng có thể giúp niêm phong lớp biểu bì, giúp ngăn ngừa gãy rụng và xoăn cứng để tóc phát triển tối ưu. Dầu hạt lanh cung cấp nhiều lợi ích cụ thể hơn dựa trên hồ sơ dinh dưỡng tổng thể của nó.

Thành phần nào của hạt lanh mang lại những lợi ích cho mái tóc?

• Axit béo omega-3. Có thể ngạc nhiên khi hạt lanh có một loại axit béo thường thấy trong cá, nhưng đó là một dạng khác được gọi là axit alpha-linolenic (ALA). Mặt khác, cá là nguồn cung cấp axit docosahexaenoic (DHA) và axit eicosapentaenoic (EPA). ALA có nguồn gốc thực vật được biết đến với lợi ích sức khỏe tim mạch. Nó cũng có thể làm giảm viêm – nguyên nhân gây ra các bệnh trên toàn cơ thể cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của tóc.
• Vitamin nhóm B. Hạt lanh là một nguồn cung cấp vitamin B đáng tin cậy, một nhóm chất dinh dưỡng được biết đến với tác dụng làm cho tóc của bạn phát triển mạnh mẽ và khỏe mạnh hơn với tốc độ nhanh hơn.
• Vitamin E. Đây là chất chống oxy hóa cũng có sẵn trong các loại hạt và dầu thực vật. Khi nói đến sức khỏe của tóc, vitamin E làm giảm tác động của các gốc tự do trên da đầu của bạn, do đó thúc đẩy sự phát triển của tóc. Bổ sung đầy đủ vitamin E cũng có thể thúc đẩy các nang tóc khỏe hơn.

Để tận dụng tối đa lợi ích dinh dưỡng của hạt lanh, bạn nên ăn hạt hoặc dầu đã xay sẵn.

Cách sử dụng hạt lanh cho mái tóc

Có nhiều cách để bạn có thể gặt hái những lợi ích về sức khỏe của tóc mà hạt lanh mang lại. Tuy nhiên, khi sử dụng hạt lanh trực tiếp trên tóc, bạn không chỉ cần thêm hạt nguyên hạt hoặc nghiền nát – thay vào đó, bạn sẽ muốn sử dụng dầu.

Bạn có thể tìm thấy dầu hạt lanh trong phần dầu ăn của cửa hàng tạp hóa cũng như ở các cửa hàng chăm sóc sức khỏe đặc biệt.

Để sử dụng hạt lanh làm mặt nạ cho tóc, hãy đổ một lượng nhỏ dầu ra tay và xoa bóp trực tiếp lên tóc. Để trong tối đa 15 phút, sau đó gội sạch và gội đầu như bình thường.

Bạn cũng có thể sử dụng hạt lanh như một loại dầu xả trước khi gội đầu. Chỉ cần xả sạch dầu trên tóc trước khi dùng dầu xả.

Bạn cũng có thể tạo gel từ hạt lanh. Thay vì xả sạch như khi đắp mặt nạ, gel dưỡng tóc hạt lanh được thiết kế để lưu lại trên tóc bạn suốt cả ngày cho đến lần gội đầu tiếp theo.

Cuối cùng, bạn có thể gặt hái những lợi ích của hạt lanh bằng cách ăn hạt đã nghiền nát. Bạn có thể thêm hạt lanh để có hương vị hấp dẫn vào các bữa ăn hàng ngày như bột yến mạch, salad và ngũ cốc.

Theo thời gian, tóc của bạn có thể trở nên mượt mà và chắc khỏe hơn nhờ các axit béo và chất chống oxy hóa trong hạt lanh. Như với bất kỳ loại “siêu thực phẩm” nào, tốt nhất nên thưởng thức hạt lanh như một phần của chế độ ăn uống cân bằng.

Dầu hạt lanh là gì? 

Cây lanh (Linum usitatissimum ) là một loại cây cổ thụ được trồng từ thời sơ khai của nền văn minh. Nó lần đầu tiên được sử dụng ở Hoa Kỳ để làm vải cho quần áo và các mặt hàng dệt may khác. Cây lanh có chứa hạt dinh dưỡng thường được gọi là hạt lanh .

Dầu hạt lanh thu được bằng cách ép lạnh hạt lanh đã chín và sấy khô. Dầu hạt lanh có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau. Nó có sẵn trên thị trường ở cả dạng lỏng và viên nang.

Rất nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh dầu hạt lanh mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, có thể liên quan đến hàm lượng cao axit béo omega-3 có lợi cho tim

Các cách sử dụng dầu hạt lanh

Một trong những điều tốt nhất về dầu hạt lanh là tính linh hoạt của nó. Đối với những người mới bắt đầu, nó có thể dễ dàng được hoán đổi cho các loại dầu khác trong nước xốt salad, nước chấm.

Bạn cũng có thể thêm một khẩu phần (một muỗng canh hoặc 15 ml) vào sinh tố hoặc đồ lắc để thêm một ít dầu hạt lanh vào chế độ ăn uống của mình mà không tốn nhiều công sức.

Hãy nhớ rằng không nên sử dụng dầu hạt lanh để nấu ăn vì nó không có điểm bốc khói cao và có thể tạo thành các hợp chất có hại khi tiếp xúc với nhiệt độ cao

Ngoài việc được sử dụng trong thực phẩm, dầu hạt lanh còn có thể thoa lên da để tăng cường sức khỏe của da và tăng độ ẩm cho da.

Như vậy, chỉ thêm một hoặc hai phần dầu hạt lanh trong thói quen hàng ngày của bạn thật dễ dàng và có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể của bạn.

Dưới đây là 6 nguồn axit béo omega-3 thực vật tốt nhất.

Hạt chia

Hạt Chia được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe, cung cấp một lượng lớn chất xơ và protein trong mỗi khẩu phần ăn. Chúng cũng là một nguồn axit béo ALA omega-3 có nguồn gốc thực vật tuyệt vời.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, nhờ chứa omega-3, chất xơ và protein, hạt Chia có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính khi được tiêu thụ như một phần của chế độ ăn uống lành mạnh.

Cải Brussels

Ngoài hàm lượng cao vitamin K, vitamin C và chất xơ, cải Brussels là một nguồn axit béo omega-3 tuyệt vời. Bởi vì các loại rau họ cải như cải Brussels rất giàu axit béo omega-3 và các chất dinh dưỡng khác, chúng có liên quan đến nhiều lợi ích sức khỏe.

Trên thực tế, một nghiên cứu cho thấy rằng việc tăng cường ăn các loại rau họ cải có liên quan đến việc giảm gần 16% nguy cơ mắc bệnh tim

Dầu tảo

Dầu tảo, một loại dầu có nguồn gốc từ tảo, nổi bật là một trong số ít các nguồn thuần chay cung cấp cả EPA và DHA. Một số nghiên cứu còn cho thấy nó có thể so sánh với hải sản về sự sẵn có của EPA và DHA về mặt dinh dưỡng.

Hạt gai dầu

Ngoài protein, magiê, sắt và kẽm, hạt gai dầu chứa khoảng 30% dầu và chứa một lượng lớn omega-3. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng omega-3 có trong hạt gai dầu có thể có lợi cho sức khỏe tim mạch. Họ có thể làm điều này bằng cách ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông và giúp tim hồi phục sau cơn đau tim

Quả óc chó

Quả óc chó chứa nhiều chất béo lành mạnh và axit béo ALA omega-3. Trên thực tế, quả óc chó bao gồm khoảng 65% chất béo theo trọng lượng.  Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng quả óc chó có thể giúp cải thiện sức khỏe não bộ do hàm lượng omega-3 của chúng.

Hạt lanh

Hạt lanh là một nguồn dinh dưỡng, cung cấp một lượng chất xơ, protein, magiê và mangan trong mỗi khẩu phần ăn. Đồng thời nó cũng được biết đến là một nguồn omega-3 tuyệt vời.

Một số nghiên cứu đã chứng minh những lợi ích tốt cho sức khỏe tim mạch của hạt lanh, phần lớn là nhờ vào hàm lượng axit béo omega-3 của nó. Cả hạt lanh và dầu hạt lanh đã được chứng minh là làm giảm cholesterol trong nhiều nghiên cứu. Một nghiên cứu khác còn cho thấy rằng hạt lanh có thể giúp giảm huyết áp đáng kể, đặc biệt là ở những người bị huyết áp cao

Hạt lanh rất dễ kết hợp vào chế độ ăn uống của bạn và có thể là một thành phần chính trong món nướng thuần chay. Với hương vị nhẹ nhưng hơi béo, hạt lanh cũng là sự bổ sung hoàn hảo cho ngũ cốc, bột yến mạch, súp hoặc salad.

Tác giả: Hoa Gillian, Heidi Fritz, Lynda G Balneaves, Shailendra Verma, Becky Skidmore, Rochelle Fernandes^, Deborah Kennedy, Kieran Cooley, Raimond Wong, Stephen Sagar, Dean Fergusson^, Dugald Seely

Đăng tải trên tạp chí: Integrative Cancer Therapies tháng 5 năm 2014

Link nghiên cứu: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24013641/

Thông tin cơ bản: Hạt lanh là một loại thực phẩm thường được sử dụng cho các triệu chứng mãn kinh. Trong hạt lanh chứ hàm lượng cao lignan, axit α-linolenic – là các hoạt chất có thể có tác dụng điều hòa hormone, chống viêm và phytogestrogen (dạng giống estrogen tự nhiên). Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã tiến hành một đánh giá hiệu quả của hạt lanh trong việc cải thiện các triệu chứng mãn kinh ở phụ nữ sống mắc bệnh ung thư vú và những tác động tiềm tàng đến nguy cơ mắc hoặc tái phát ung thư vú.

Phương pháp: Chúng tôi đã kế thừa từ các dữ liệu liên quan từ các nghiên cứu cơ sở dữ liệu sinh học (MEDLINE) từ Thư viện Cochrane và AMED để thu thập dữ liệu đã được quan sát và nghiên cứu tác động của hạt lanh đến ung thư vú ở người.

Các kết quả: Trong số 1892 kết quả ghi nhận từ 10 nghiên cứu gồm: 2 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng, 2 thử nghiệm không kiểm soát, 1 nghiên cứu dấu ấn sinh học và 5 nghiên cứu quan sát. Giảm không đáng kể (NS) trong các triệu chứng bốc hỏa khi uống hạt lanh. Sử dụng hạt lanh (liều 25 g / ngày) làm tăng khả năng tiêu diệt tế bào ung thư (P <0,05) và giảm biểu hiện HER2 (P <0,05) và tăng sinh tế bào gốc (chỉ số Ki-67; NS) ở những bệnh nhân ung thư vú mới được chẩn đoán khi so sánh với giả dược. Các nghiên cứu về dấu ấn sinh học và không được kiểm soát cho thấy hạt lanh tác dụng giảm các triệu chứng mãn kinh như cơn bốc hỏa, lo lắng, mệt mỏi với liều 25g hạt lanh hoặc 50mg secoisolariciresinol diglycoside mỗi ngày.

Kết luận: Các kết quả nghiên cứu đã chỉ ra hạt lanh có khả năng làm giảm nguy cơ ung thư vú. Hạt lanh có tác dụng chống tăng sinh trong mô vú của phụ nữ có nguy cơ bị ung thư vú và bảo vệ chống lại ung thư vú nguyên phát, làm giảm nguy cơ tử vong ở những người mắc bệnh ung thư vú.

Tác giả:Roghaye Keykhasalar, Masoud HomayouniTabrizi, Pouran Ardalan, Niloufar Khatamian

Đăng tải trên tạp chí: Nutrition and Cancer số 73 năm 2021

Link nghiên cứu: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32959696/

Cơ sở: Từ những nghiên cứu trước đây, các nhà khoa học đã sử dụng tinh dầu hạt Lanh Linum usitatissimum (LSEO) để làm giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt và ruột kết. Do vậy, trong nghiên cứu này, chúng tôi đã tiếp tục tối ưu hóa trong việc đánh giá vai t sinh học của LSEO đến tác động gây độc tế bào, apoptotic (sự chết theo chu trình tế bào) và chống tạo mạch của nó đối với dòng tế bào ung thư buồng trứng A2780 ở người.

Phương pháp: Chúng tôi tạo nhũ tương nano LSEO (LSEO-NE) bằng cách sử dụng kỹ thuật dựa trên sóng siêu âm, kích thước, hình thái và độ ổn định của các giọt của nhũ đặc trưng.

• Độc tính tế bào LSEO-NE được đánh giá bằng cách ước tính khả năng sống sót của tế bào ung thư buồng trứng A2780 ở người.
• Đánh giá hoạt động chết theo chu trình tế bào qua đồ thị khi đo biểu hiện gen Caspase-3, 8 và 9.
• Cuối cùng, khả năng chống tạo mạch được đo bằng thử nghiệm bằng phương pháp Chick Chorioallantoic Membrane (CAM).

Kết quả: Tác động gây độc tế bào phụ thuộc vào liều lượng đáng kể của LSEO-NE đã được phát hiện trong các tế bào A2780. Hơn nữa, việc giảm chiều dài và số lượng mạch máu trong xét nghiệm CAM chứng tỏ hoạt tính chống tạo mạch của LSEO-NE.

Kết luận: Kết quả nghiên cứu đã cho thấy, LSEO-NE (tinh dầu hạt Lanh) được cọi như là một hợp chất chống ung thư mới qua các đánh giá gây độc lên dòng tế bào ung thư chọn lọc và tác dụng chống tạo mạch. Tuy nhiên, cần thêm những nghiên cứu phân tích khác trên các dòng tế bào khác trong trường hợp tác động chống ung thư tiềm ẩn của nó đối với các tế bào ung thư buồng trứng ở người.

Tác giả: Ana Calado et al.

Đăng tải trên tạp chí Frontiers in Nutrition

Link nghiên cứu: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5808339/pdf/fnut-05-00004.pdf

Tóm tắt nghiên cứu

Hạt lanh đã là một trong những các loại thực phẩm được nghiên cứu nhiều nhất, về mối liên hệ có thể có đối với ung thư vú. Nó rất giàu các axit béo omega-3, axit α-linolenic, lignans và chất xơ. Một trong những thành phần chính của hạt lanh là lignans, trong đó 95% được chuyển hóa từ diglucoside secoisolariciresinol (SDG). SDG được chuyển đổi thành enterolactone và enterodiol; chúng có thể liên kết với các thụ thể tế bào, giảm tăng trưởng tế bào. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc hấp thụ axit béo omega-3 có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư vú.

Trong các nghiên cứu trên động vật, axit α-linolenic đã được được chứng minh là có thể ngăn chặn sự phát triển, kích thước và sự gia tăng của các tế bào ung thư và cũng thúc đẩy quá trình chết tế bào ung thư vú. Các nghiên cứu trên động vật khác cho thấy rằng bổ sung dầu hạt lanh kết hợp với tamoxifen có thể làm giảm kích thước khối u ở mức độ lớn hơn so với dùng tamoxifen đơn độc.

Các thử nghiệm lâm sàng trên người cho thấy hạt lanh có một vai trò quan trọng trong giảm nguy cơ ung thư vú. Các nghiên cứu quan sát chỉ ra rằng tiêu thụ hạt lanh (khoảng 32 g/ngày) có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú.

– Trong hai nghiên cứu phân tích tổng hợp, người ta thấy rằng sử dụng các thực phẩm có lượng lignans cao hơn làm giảm nguy cơ ung thư vú sau mãn kinh. Trong một nghiên cứu có đối chứng, mức tiêu thụ lignans cao có liên quan với tỷ lệ tử vong do ung thư vú sau mãn kinh thấp hơn đáng kể.

– Nghiên cứu về chế độ ăn uống và sức khỏe của phụ nữ Ontario ở Canada (2002–2003): Lượng hạt lanh tiêu thụ hàng tháng và hàng tuần / hàng ngày (khoảng 32,5 g) và bánh mì hạt lanh (1 chiếc, khoảng 2,5 – 5 g hạt lanh) có liên quan đến việc giảm đáng kể nguy cơ ung thư vú từ 18 xuống 24% ở tất cả phụ nữ.

– Một nghiên cứu thuần tập tiền cứu, bao gồm 58.049 người phụ nữ sau mãn kinh tại Pháp, cho kết quả rằng những người tiêu thụ lignans cao (> 1,395 μg / ngày) giảm đáng kể nguy cơ ung thư vú.

– Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, mù đôi, có đối chứng giả dược ở bệnh nhân ung thư vú. Các nhà điều tra đã theo dõi phụ nữ sau mãn kinh

gần đây đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú. Những người phụ nữ này sau đó được chia ngẫu nhiên thành hai nhóm:

Nhóm 1, bao gồm 19 phụ nữ: sử dụng khoảng 25 g hạt lanh bột/ngày Nhóm 2, bao gồm 13 phụ nữ: không sử dụng hạt lanh.

Sinh thiết được thực hiện ở cả hai nhóm, tại phần đầu của thử nghiệm, sau đó được so sánh với bệnh lý của khối u được loại bỏ trong quá trình phẫu thuật, khoảng 5 tuần sau khi nghiên cứu bắt đầu. Những người phụ nữ bổ sung dầu hạt lanh cho thấy kết quả làm giảm tăng sinh tế bào khối u, giảm sự biểu hiện của c-erB2 (còn được gọi là HER2 –– một gen sinh ung thư liên quan đến phát triển và tiến triển của ung thư vú) và sự gia tăng trong quá trình chết tế bào theo chương trình của tế bào. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng dầu hạt lanh có khả năng làm giảm sự phát triển của khối u ở những bệnh nhân mắc ung thư.

– Trong một thử nghiệm lâm sàng khác, các nhà nghiên cứu đã chọn khoảng 45 phụ nữ tiền mãn kinh có nguy cơ phát triển ung thư vú cao.

(với sinh thiết vú đáng ngờ hoặc ung thư vú trước đây) và cho họ sử dụng 50 mg SDG lignan mỗi ngày, tương đương với hai thìa dầu hạt lanh. Các nhà nghiên cứu đã cho thấy giảm mức Ki-67 –– một dấu ấn sinh học báo hiệu tăng sinh tế bào. Theo thử nghiệm lâm sàng này, SDG lignan có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú.

Tác giả: Alison L. Buckner et al.

Đăng tải trên tạp chí Heliyon 5 (năm 2019)

Link nghiên cứu:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6699425/pdf/main.pdf

Tóm tắt nghiên cứu

Dầu hạt lanh được công nhận rộng rãi vì giá trị dinh dưỡng đặc biệt của nó, nồng độ cao của các lignans và một lượng lớn axit béo ω. Đây là một trong những nhóm thực phẩm chức năng thường được bệnh nhân ung thư coi như một phương pháp điều trị tiềm năng. Nghiên cứu đã đánh giá tác dụng chống ung thư của dầu hạt lanh bằng cách nghiên cứu tác động trực tiếp của nó đối với sự phát triển của tế bào ung thư trong ống nghiệm. Điều trị nhiều dòng tế bào ung thư bằng dầu hạt lanh làm giảm sự phát triển của chúng. Điều trị ung thư tế bào hắc tố (1 loại ung thư da) và ung thư vú MCF-7 bằng dầu hạt lanh cho thấy hiệu quả đáng kể được xác định bằng những thay đổi về hình thái tế bào, nhuộm annexin V, phân mảnh DNA và / hoặc kích hoạt caspase. Ngoài ra, điều trị bằng dầu hạt lanh cũng làm gián đoạn chức năng ti thể trong tế bào B16-BL6 và MCF-7. Những kết quả này chỉ ra rằng dầu hạt lanh có thể ức chế đặc biệt sự phát triển của tế bào ung thư và gây ra quá trình chết tế bào theo chương trình ở một số tế bào ung thư và cho thấy nó có tiềm năng hơn nữa trong liệu pháp chống ung thư.

1. Tác dụng của Dầu hạt lanh theo y học cổ truyền

Con người đã sử dụng hạt lanh từ hàng nghìn năm nay. Ayurveda là một hệ thống y học Hindu truyền thống, cổ xưa nhất của người Ấn Độ có cơ sở triết học và thực nghiệm đúng đắn (Patwardhan và cộng sự 2004).

Dầu hạt lanh được cho là mang lại sức bền về tinh thần và thể chất bằng cách chống lại sự mệt mỏi và kiểm soát quá trình lão hóa. Theo Ayurveda, hạt lanh có các đặc tính như Madhura (cân bằng độ pH của da), Picchaila (dầu nhờn), Balya (cải thiện độ bền kéo hoặc độ đàn hồi của da), Grahi (cải thiện khả năng giữ ẩm của da), Tvagdoshahrit (loại bỏ nhược điểm trên da), Vranahrit (chữa lành vết thương) và hữu ích trong các rối loạn Vata (da) bao gồm khô da, da thiếu dinh dưỡng (Misra 1963). Dầu hạt lanh rất giàu axit béo thiết yếu (EFAs): axit linoleic (ω-6) và axit α-linolenic (ω-3) – các hợp chất có tác dụng điều hòa sự tổng hợp prostaglandin và do đó tác động lên quá trình chữa lành vết thương. Sự thiếu hụt EFAs dẫn đến phrynoderma da cóc/mổi mụn nhiều, dày sừng ở tay chân và vết thương lâu lành, …

Các chế phẩm từ dầu hạt lanh đã được sử dụng rộng rãi trong y học như một chất bao bọc và chữa lành vết thương trong điều trị rối loạn tiêu hóa (Ivanova và cộng sự 2011). Trong thời Trung cổ, dầu hạt lanh được sử dụng như một loại thuốc lợi tiểu trong điều trị rối loạn thận (Moghaddasi 2011). Hạt lanh được khuyên dùng như một loại thuốc chống ung thư (kết hợp với cỏ ba lá ngọt), thuốc giảm đau và giảm ho, và thuốc chống viêm (Tolkachev và Zhuchenko 2000; Moghaddasi 2011). Nó cũng được sử dụng để điều trị tàn nhang và các rối loạn liên quan đến móng (Tolkachev và Zhuchenko 2000).

2. Tác dụng của Dầu hạt lanh theo y học hiện đại

Hạt lanh có những lợi ích sức khỏe tiềm năng bên cạnh giá trị dinh dưỡng cao, chủ yếu do 3 nguyên nhân: thứ nhất, do hàm lượng axit béo ω-3 α-linolenic cao; thứ hai, giàu chất xơ hòa tan và không hòa tan; và thứ ba, do hàm lượng lignans cao, tác dụng như chất chống oxy hóa và phytoestrogen. ALA có thể được chuyển hóa trong cơ thể thành axit docosahexaenoic (DHA) (ω-3) và axit eicosapentaenoic (EPA) (ω-3). Những lợi ích sức khỏe của tất cả các axit béo ω-3 (ALA, EPA và DHA) đã được được báo cáo trong các bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tiểu đường, ung thư, viêm khớp, loãng xương, rối loạn tự miễn dịch và thần kinh (Simopoulos 2000; Gogus và Smith 2010) (Hình 3). Hạt lanh cũng đã được báo cáo là có tác dụng chống loạn nhịp tim (Ander et al. 2004), chống xơ vữa (Dupasquier và cộng sự 2006, 2007), và chống viêm (Dupasquier et al. 2007), cải thiện chức năng mạch máu (Dupasquier et al. 2006).

Phòng ngừa và điều trị béo phì

Theo y học truyền thống, các tình trạng bệnh liên quan đến béo phì đã được điều trị và/ hoặc ngăn ngừa bằng cách sử dụng nhiều nguyên liệu thực vật bao gồm cả dầu hạt lanh (Singh và cộng sự 2011; Santos và cộng sự 2010).

Hạt Lanh đặc biệt có hiệu quả trong việc ngăn chặn cảm giác đói (Wanders et al. 2011; Kristensen et al. 2011), làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày và hấp thu các chất dinh dưỡng từ ruột non.

McCullough và cộng sự. (2011) báo cáo rằng tiêu thụ hạt lanh làm tăng đáng kể huyết mức độ ALA huyết tương và và tương quan nghịch với nguy cơ xơ vữa động mạch.

Tác dụng giảm khối u và ung thư

Mối quan tâm nghiên cứu về liên quan giữa việc bổ sung dầu hạt lanh và nguy cơ ung thư xuất hiện khi các bằng chứng dịch tễ học cho thấy mối quan hệ có lợi. Nghiên cứu trong các phòng thí nghiệm đã chỉ ra rằng hạt lanh ức chế sự hình thành u ruột kết, vú, da, phổi, tất cả đều cho thấy có khả năng bảo vệ chống lại ung thư vú, ruột kết và ung thư buồng trứng (Truan et al.2012). Mức insulin cao và yếu tố tăng trưởng giống insulin 1 (IGF-1) làm tăng nguy cơ ung thư bằng cách kích thích tăng sinh tế bào và tăng khả năng sống sót của các tế bào bị tổn thương DNA thông qua cơ chế chống Apoptosis (Sturgeon et al. 2011). Insulin trong máu cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tuyến tụy và ung thư đại trực tràng (Pisani 2008). Nhiều nghiên cứu đề xuất rằng dầu hạt lanh được thêm vào chế độ ăn uống có thể làm giảm mức lưu thông của insulin và IGF-1 (Woodside và cộng sự 2006; Chen và cộng sự 2011a).

Hạt lanh có tác dụng giảm khối u vú, có thể do hàm lượng cao SDG lignan của nó (Truan et al. 2012; Chen et al. 2011a; Chen và cộng sự. Năm 2009; Saggar và cộng sự. 2010a, b; Wang et al. 2005). Hạt lanh và thành phần SDG của nó đã được chứng minh là làm giảm sự hình thành khối u thông qua việc giảm tăng sinh tế bào và hình thành mạch, cũng như tăng apoptosis thông qua điều biến thụ thể estrogen (ER) và yếu tố tăng trưởng (Saggar et al. 2010a; Chen et al. 2009). Tác dụng bảo vệ ung thư vú tiềm ẩn của lignans của lanh có thể là do hoạt động estrogen yếu của chúng và tính chất chống oxy hóa. Dầu hạt lanh với hàm lượng đặc biệt cao ALA cũng được chứng minh là làm giảm sự phát triển của khối u vú (MCF-7) hơn 33% so với nhóm đối chứng (Truan et al. 2010).

Giới thiệu chung

Hạt lanh là một trong những cây trồng lâu đời nhất, đã được trồng trọt kể từ thời kỳ đầu của nền văn minh (Laux 2011). Hạt Lanh có tên Latin là Linum usitatissimum, có nghĩa là “rất hữu ích”. Loài này lần đầu tiên được đưa tới Hoa Kỳ bởi những người khai hoang, chủ yếu để sản xuất sợi cho quần áo (Laux 2011). Mọi bộ phận của cây lanh đều được sử dụng trực tiếp hoặc sau khi xử lý cho mục đích thương mại.

Trong hai thập kỷ qua, hạt lanh ngày càng nhận được nhiều sự chú ý trong lĩnh vực nghiên cứu về dinh dưỡng và y học do có rất nhiều lợi ích tiềm năng liên quan đến các thành phần hoạt chất của nó. Hạt lanh có chứa nhiều các thành phần dinh dưỡng và là nguồn giàu axit béo ω-3: axit α-linolenic (ALA), axit béo không bão hòa đa chuỗi ngắn

(PUFA), chất xơ hòa tan và không hòa tan, phytoestrogenic lignans (secoisolariciresinol diglycoside-SDG), protein và một loạt các chất chống oxy hóa (Ivanova et al. 2011; Singh et al. 2011; Oomah 2001; Alhassane và Xu 2010). Hiện nay, hạt lanh ngày càng được sử dụng nhiều trong giảm nguy cơ các bệnh lý tim mạch, giảm nguy cơ ung thư (đặc biệt là ung thư tuyến vú và tuyến tiền liệt), chống viêm, tác dụng nhuận tràng, giảm các triệu chứng mãn kinh và loãng xương

Thành phần hoạt chất

Hạt lanh là một trong những nguồn thực vật giàu axit béo ω-3, axit α-linolenic (ALA) (Gebauer và cộng sự 2006; Tonon et al. 2011) và lignans (phytoestrogen) nhất (Singh và cộng sự 2011).

Các nước trồng nhiều hạt lanh nhất là Canada, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Ấn Độ và Ethiopia. Canada là nước sản xuất nhiều nhất của thế giới với sản lượng 0,42 triệu tấn năm 2010 (FAO 2012) và chiếm gần 80% thương mại toàn cầu của hạt lanh (Oomah và Mazza 1998). Ấn Độ xếp thứ 4, với 0,15 triệu tấn tổng sản lượng hạt lanh (FAO 2012). Tổng sản lượng hạt lanh trung bình trên thế giới trong thập kỷ trước và trong 5 năm qua bởi 5 quốc gia sản xuất hàng đầu (2005–2010) được thể hiện trong Hình. 1 và 2, tương ứng.

Hạt lanh có hai loại cơ bản: (1) màu nâu; và (2) màu vàng hoặc gold. Cả hai đều có đặc điểm dinh dưỡng giống nhau và số lượng axit béo ω-3 chuỗi ngắn bằng nhau. Ngoại lệ là một loại hạt lanh màu vàng được gọi là solin (tên thương mại Linola), có thành phần dầu hoàn toàn khác và có rất ít axit béo ω-3 (Dribnenki et al. 2007).

Theo thành phần hóa lý, hạt lanh giàu các thành phần có hoạt tính sinh học như dầu, protein, chất xơ, polysaccharid hòa tan, lignans, hợp chất phenolic, vitamin (A, C, F và E) và khoáng chất (P, Mg, K, Na, Fe, Cu, Mn và Zn) (Bhatty 1995; Jheimbach và Port Royal 2009).

Bảng 1. Thành phần các chất dinh dưỡng và các hoạt chất có trong hạt Lanh

Hạt lanh là nguồn thực vật giàu axit béo ω-3, tức là axit α-linolenic (ALA) (Gebauer và cộng sự 2006). Dầu hạt lanh chỉ có rất ít axit béo bão hòa (9%) nhưng lại rất giàu axit béo không bão hòa đa (73%) (Cunnane và cộng sự 1993). Trong tất cả các axit béo trong dầu hạt lanh, axit α- linolenic là axit béo chính chiếm khoảng từ 39 – 60,42%, tiếp theo là axit oleic, linoleic, palmitic và stearic (Bảng 2), cung cấp tỷ lệ axit béo ω-6: ω-3 tuyệt vời xấp xỉ 0,3: 1 (Pellizzon et al. 2007). Ngoài ra, dầu hạt Lanh tự nhiên còn có hàm lượng các chất chống oxy hóa (như tocopherols và beta-caroten) cao (Holstun và Zetocha 1994).

Bảng 2. Thành phần các axit béo chính trong dầu hạt Lanh